Een relatie met een verslaafde kan diepe sporen nalaten. Net na de breuk spelen schuldgevoelens vaak een hele grote rol, omdat we ons heel lang verantwoordelijk hebben gevoeld voor het leven van die ander. Door de relatie te verbreken, laten we deze verantwoordelijkheid los. Een verantwoordelijkheid die niet bij ons thuis hoorde en toch voelen we ons schuldig nu we deze niet meer nemen. Gedachten uit schuldgevoel gaan vaak over het in de steek laten van je ex-partner; “als het nu slecht met hem gaat is dat mijn schuld”. Extra vervelend wanneer je ex er heel goed in is om manipulatief dit schuldgevoel te triggeren.
Andere gevoelens die lang kunnen doorwerken na het verbreken van de relatie zijn gevoelens van onzekerheid, aan jezelf twijfelen bij alles wat je denkt en voelt, je waardeloos voelen, een leeg en somber gevoel, extreme gevoelens van boosheid en verdriet of juist helemaal afgevlakt zijn.
Ook kan je last hebben van het herbeleven van heftige gebeurtenissen in de relatie.
Wanneer je samenleeft met iemand die kampt met verslaving dan is vrijwel alle communicatie hiermee doordrenkt. Het vergif wat iemand inneemt met zijn middelengebruik sijpelt door op elk niveau en vergiftigd de relatie. Bij verslaving is sprake van afhankelijkheid en obsessiviteit. Dit maakt dat iemand continu aan het plannen en onderhandelen is en in staat is om alles en iedereen wat deze plannen in de weg staat zo te manipuleren dat het de goede kant mee op gaat bewegen.
Dit brengt vaak gedrag met zich mee wat je als je er logisch over nadenkt niet zou accepteren en grensoverschrijdend zou vinden. Echter wanneer je van iemand houdt en je diegene graag wilt helpen, verschuilen wij als partner ons vaak ook achter de verslaving. En achter onze visie over waarom iemand verslaafd is geraakt. Daarmee verdedigen we niet alleen het gedrag van onze partner, maar ook dat van onszelf. Anders kunnen we niet logisch maken dat we in de relatie blijven.
Het verleggen van je grenzen binnen de relatie heeft een sterke doorwerking ook nadat je uit de relatie bent gestapt. Lange tijd ben je zowel door je partner als door jezelf gemanipuleerd en heb je je kop in het zand gestoken voor de realiteit. Al de uitspraken van je (ex)partner en je eigen gedachten waarmee je je grenzen kon verleggen, zijn nog steeds aanwezig in je herinneringen en in je hele systeem. Al gebeurt het niet meer in je dagelijks leven, het gebeurd nog steeds in je hoofd en in je lijf. Ze zijn onderdeel van jou geworden, omdat het een overlevingsstrategie is en die leer je niet zomaar af.
Wat ik het meeste deed in mijn verslaafde relaties was me aanpassen. Me aanpassen om mijn partner tevreden te houden, om escalaties te voorkomen, om een rustige dag te kunnen hebben. Ik koos bijna altijd voor de korte termijn, leefde bij de dag. Daar had ik tenslotte mijn handen vol aan. Het ergste was dat het helemaal niet hielp om me aan te passen, want er was altijd wel een reden om toch boos op me te worden. Voor mij gold dat ik op een gegeven moment bij alles wat ik dacht of voelde al aan het bedenken was wat zijn reactie erop zou zijn. Met als gevolg dat ik vaak mijn eigen gevoelens negeerde of wegslikte. De focus lag vooral bij de ander en niet bij mezelf.
Door dit jarenlang te doen, is het geautomatiseerd geraakt. En die doorwerking merk je nadat je uit de relatie bent. Het is in principe veilig, je hoeft geen rekening meer te houden met die specifieke ander, en toch blijf je je aanpassen. Blijft het onveilig voelen om helemaal jezelf te zijn. De twijfel is gezaaid en heel waarschijnlijk was die er al voordat je in ongezonde relaties belandde. Vaak is er sprake van een diepere oorsprong als eigen jeugdtrauma’s of een negatief zelfbeeld.
Ik geloof dat om de doorwerking te doorbreken die diepere oorsprong in jezelf aangepakt moet worden. Anders is de kans groot dat je weer in een volgende ongezonde relatie beland. En daarmee verergert al het bovenstaande en wordt het in stand gehouden.